Trong thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc thu hút và giữ chân nhân tài đã trở thành một bài toán hóc búa đối với các nhà quản lý nhân sự (HR). Một trong những thách thức lớn nhất mà HR phải đối mặt chính là "paradox" trong kỳ vọng của nhân tài. Nhân tài ngày nay không chỉ tìm kiếm một công việc ổn định với mức lương hấp dẫn, mà còn khao khát sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân (work-life balance), cơ hội thăng tiến rõ ràng, và một môi trường làm việc hạnh phúc. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích thực trạng paradox này, ảnh hưởng của nó đến nhân viên, nguyên nhân gây ra và các giải pháp khả thi cho HR.
Thực trạng Paradox: Kỳ vọng mâu thuẫn và bài toán ưu tiên
Theo khảo sát xu hướng người đi làm năm 2024 của Anphabe, có một thực trạng rõ ràng trong kỳ vọng của người lao động: Lương đủ sống, work-life balance và kỳ vọng thăng tiến nằm trong top 4 mục tiêu đi làm hàng đầu. Điều này cho thấy nhân tài không chỉ quan tâm đến thu nhập mà còn đặt nặng vấn đề chất lượng cuộc sống và sự phát triển sự nghiệp.
Tuy nhiên, việc đạt được cả ba yếu tố này cùng một lúc là một thách thức lớn. Những kỳ vọng này có thể mâu thuẫn và gây khó khăn cho người lao động trong việc xác định ưu tiên giữa nhu cầu cá nhân và mục tiêu nghề nghiệp. Ví dụ:
- Để thăng tiến nhanh, họ có thể phải chấp nhận làm việc nhiều giờ, hy sinh thời gian cá nhân, dẫn đến mất cân bằng trong cuộc sống.
- Ngược lại, nếu quá chú trọng vào work-life balance, họ có thể bỏ lỡ các cơ hội thăng tiến hoặc tăng thu nhập.
Ảnh Hưởng đến nhân viên: Well-being, Hạnh Phúc và Quyết Định Nghỉ Việc
Paradox trong kỳ vọng của nhân tài có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến well-being, hạnh phúc và quyết định nghỉ việc của họ:
Chỉ số well-being: Những người lao động phải đối mặt với mâu thuẫn trong kỳ vọng thường có chỉ số well-being thấp hơn. Kết quả khảo sát của Anphabe năm 2024, cho thấy người đi làm có từ 2/3 kỳ vọng này trở lên có cả 5 chỉ số well-being (sự nghiệp, cảm xúc, tài chính, thể chất, tinh thần) thấp hơn người chỉ có 1/3 kỳ vọng này.
Đáng chú ý, tỷ lệ những người đi làm có từ 2/3 kỳ vọng có các biểu hiện stress như đau đầu, dễ cáu giận, gặp khó khăn trong việc tập trung hay dễ thèm đồ ăn vặt, uống rượu quá mức cũng cao hơn nhóm ít kỳ vọng.
Mức độ hạnh phúc: Sự mâu thuẫn trong kỳ vọng cũng giảm mức độ hạnh phúc của nhân tài. Họ ít cảm thấy có nhiều trải nghiệm đa dạng và thách thức thú vị hơn. Họ khó khăn trong việc chấp nhận những thay đổi tại công ty hay hài lòng với thời gian để hoàn thành các công việc được giao hơn.
Quyết định nghỉ việc: Khi không thể dung hòa được các kỳ vọng, nhân tài có xu hướng tìm kiếm một môi trường làm việc khác, nơi họ cảm thấy được đáp ứng tốt hơn các nhu cầu của mình. Khảo sát của Anphabe cho thấy người đi làm có nhiều mâu thuẫn trong kỳ vọng thì có lý do nghỉ việc liên quan tới mâu thuẫn với quản lý, mong muốn cân bằng công việc, cuộc sống và muốn có lương hấp dẫn cao hơn nhóm còn lại.
Giải mã nguyên nhân: Áp lực đa chiều trong cuộc sống hiện đại
Các áp lực xuất hiện đồng thời có thể là nguyên nhân dẫn đến paradox trong kỳ vọng của nhân tài:
Áp lực tài chính: Lạm phát, chi phí nhà cửa, con cái tăng cao trong khi lương không tăng tương ứng tạo ra áp lực tài chính lớn cho người lao động.
Tiếp cận thông tin đa dạng: Sự phát triển của truyền thông và mạng xã hội giúp người lao động tiếp cận với nhiều thông tin về các môi trường làm việc lý tưởng. Điều này hình thành nên những tiêu chuẩn "vàng" cho cả công việc lẫn cuộc sống, khiến họ kỳ vọng nhiều hơn vào công việc của mình.
Áp lực từ đồng nghiệp (peer pressure): Sự thành công của đồng nghiệp và đánh giá từ xã hội có thể tạo ra áp lực cho người lao động, khiến họ mong muốn thăng tiến nhanh trong công việc.
Ưu tiên chiến lược của HR trong bối cảnh mâu thuẫn kỳ vọng của nhân tài
Trong bối cảnh, nhận thấy sự mâu thuẫn trong kỳ vọng của nhân tài, khảo sát cho thấy các ưu tiên hàng đầu của HR trong năm 2024 bao gồm:
Nâng cao trải nghiệm, gắn kết và giữ chân nhân tài (#1): Điều này cho thấy sự quan tâm ngày càng tăng của các doanh nghiệp đối với việc tạo ra một môi trường làm việc tích cực, nơi nhân tài cảm thấy được trân trọng và có động lực gắn bó lâu dài.
Đưa ra các chiến lược mới chăm sóc an sinh toàn diện (#3): Các doanh nghiệp đang nhận ra tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe tinh thần và thể chất của nhân viên, đồng thời cung cấp các phúc lợi và hỗ trợ để giúp họ cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
Giải pháp đột phá cho HR: Kiến tạo môi trường làm việc lý tưởng
Để giải quyết paradox trong kỳ vọng của nhân tài, HR có thể áp dụng một số giải pháp sau:
Quản lý áp lực công việc: Phân chia công việc hợp lý, đảm bảo khối lượng công việc phù hợp với năng lực của nhân viên. Cung cấp các chương trình hỗ trợ tinh thần, giúp nhân viên giảm căng thẳng và quản lý stress.
Xây dựng lộ trình thăng tiến rõ ràng: Tạo ra một con đường phát triển sự nghiệp cụ thể, với các mục tiêu và đánh giá định kỳ. Điều này không chỉ giúp nhân viên cảm thấy được công nhận mà còn thúc đẩy động lực làm việc.
Chính sách phúc lợi hợp lý, minh bạch: Không chỉ tập trung vào tiền lương mà còn bao gồm các phúc lợi khác như bảo hiểm sức khỏe, hỗ trợ nuôi con, và các khóa đào tạo kỹ năng mới.
Môi trường làm việc linh hoạt: Áp dụng các chính sách linh hoạt về giờ giấc và địa điểm làm việc, giúp nhân viên có thể tự chủ hơn trong việc sắp xếp công việc và cuộc sống.
Đào tạo và phát triển: Không chỉ giúp nâng cao kỹ năng chuyên môn mà còn hỗ trợ phát triển kỹ năng quản lý thời gian, quản lý stress, quản lý mong muốn cân bằng với năng lực hiện tại.
Đánh giá công bằng: Sử dụng các tiêu chí đánh giá rõ ràng, minh bạch, đảm bảo sự công bằng trong việc đánh giá năng lực và hiệu suất làm việc của nhân viên.
Kết luận
Paradox trong kỳ vọng của nhân tài là một thách thức lớn đối với HR, nhưng đồng thời cũng là một cơ hội để các doanh nghiệp đổi mới và cải thiện môi trường làm việc. Bằng cách hiểu rõ những kỳ vọng của nhân tài, đưa ra các chính sách và chương trình hỗ trợ phù hợp, HR có thể giúp nhân tài đạt được sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, từ đó nâng cao sự hài lòng, gắn kết và giữ chân nhân tài hiệu quả.
Nguồn và nội dung liên quan: khảo sát xu hướng người đi làm của Anphabe, 2024
