Trong bối cảnh doanh nghiệp đang tối ưu nguồn lực, tinh gọn tổ chức và liên tục đối mặt với biến động từ thị trường, giữ chân người tài không còn là chuyện của riêng phòng nhân sự mà là chiến lược sống còn của cả tổ chức.
Lương thưởng cao, văn phòng hiện đại hay team building hấp dẫn… đều là những yếu tố “có thể” giúp nhân viên gắn bó. Nhưng thứ giữ chân họ lâu dài lại đến từ sự kết nối cảm xúc, mục tiêu và tinh thần với doanh nghiệp. Bài viết này chia sẻ những phương pháp thiết thực để nuôi dưỡng sự gắn kết từ bên trong trước khi nhân viên nghĩ đến việc rời đi.
1. Đừng chỉ hỏi khi họ rời đi – hãy hỏi khi họ còn ở lại
Phỏng vấn nghỉ việc (exit interview) thường đến quá muộn. Lúc đó, mọi nỗ lực níu giữ chỉ là giải pháp chữa cháy.
Stay Interview (những cuộc phỏng vấn giữ chân nhân viên) giúp doanh nghiệp chủ động lắng nghe nhân viên đang gắn bó:
- Điều gì khiến bạn tiếp tục ở lại?
- Có điều gì bạn cảm thấy chưa hài lòng?
- Nếu có thể thay đổi một điều tại công ty, bạn sẽ thay đổi điều gì?
Những câu hỏi tưởng chừng đơn giản này lại mang đến cái nhìn sâu sắc về nhu cầu thực sự của nhân viên.
Ví dụ: Một nhân viên giỏi trong phòng Kế hoạch chia sẻ rằng cô cảm thấy “đang chững lại” vì thiếu thử thách. Nhờ Stay Interview, người quản lý biết được điều đó và đưa cô vào dự án mới, đồng thời cử cô đi học lớp kỹ năng thuyết trình nội bộ là bước đệm cho vai trò quản lý nhóm sau này.
Quan trọng: Stay Interviews không nên chỉ làm một lần cho có. Hãy thực hiện định kỳ và có kế hoạch hành động cụ thể từ dữ liệu thu thập được.
2. Gắn kết bằng sự phát triển – không chỉ bằng nhiệm vụ
Rất nhiều nhân viên rơi vào trạng thái mệt mỏi, mất động lực không phải vì họ không yêu công việc, mà vì họ cảm thấy mình không tiến lên.
Đầu tư cho sự phát triển cá nhân và nghề nghiệp là cách gắn kết sâu sắc nhất.
- Thiết lập lộ trình nghề nghiệp rõ ràng (career path) cho từng vị trí.
- Tổ chức mentoring nội bộ, học tập chéo giữa các nhóm.
- Hỗ trợ tài chính hoặc thời gian cho nhân viên học thêm kỹ năng mới.
Ví dụ: Doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ thiết lập ngân sách "phát triển bản thân" cho mỗi nhân viên, mỗi quý được sử dụng để tham gia khóa học, mua sách chuyên môn hoặc tham dự hội thảo ngành.
3. Lãnh đạo đóng vai trò quyết định trong việc giữ người
Theo Gallup, 70% mức độ gắn kết của nhân viên đến từ người quản lý trực tiếp. Một nhân viên có thể yêu công việc, yêu công ty, nhưng nếu người quản lý không tạo cảm giác tin tưởng và phát triển, họ vẫn sẽ rời đi.
Hãy huấn luyện các quản lý trở thành “người dẫn đường”, thay vì chỉ là người phân công công việc.
- Biết lắng nghe và phản hồi.
- Có khả năng huấn luyện và định hướng.
- Công bằng và nhất quán trong hành xử.
Ví dụ: Một trưởng nhóm trong lĩnh vực bán lẻ được đào tạo về "Coaching style leadership" giúp nhóm cải thiện hiệu suất nhóm, mà nhân viên từng có ý định nghỉ việc quay lại chủ động đề xuất sáng kiến mới vì họ cảm thấy được công nhận và dẫn dắt.
4. Hệ thống kỳ vọng rõ ràng – để nhân viên biết mình đang đi đâu
Nghe có vẻ cơ bản, nhưng rất nhiều nhân viên nghỉ việc vì... họ không rõ mình đang được kỳ vọng điều gì. KPIs thay đổi liên tục, tiêu chí đánh giá thiếu minh bạch, nhiệm vụ bị kéo giãn khiến họ mất phương hướng.
Gắn kết được tạo ra khi nhân viên biết:
- Mình đang làm gì, vì sao làm điều đó.
- Thành công được đo bằng tiêu chí gì.
- Những ai đánh giá và ghi nhận thành tích của họ.
Ví dụ: Một công ty điều chỉnh OKR theo tháng và chia sẻ công khai tiến độ của từng team. Điều này giúp nhân viên thấy được "điểm đến" và liên kết rõ ràng giữa nỗ lực cá nhân, mục tiêu phòng ban, chiến lược công ty.
5. Tạo không gian để phản hồi và được phản hồi
Một tổ chức không có văn hóa phản hồi là tổ chức của sự ngờ vực, đồn đoán và mỏi mệt. Gắn kết chỉ được hình thành khi mọi người được lắng nghe – một cách thật lòng và an toàn.
Hãy xây dựng:
- Các buổi “One-on-one” định kỳ giữa quản lý và nhân viên.
- Kênh góp ý ẩn danh.
- Các buổi "Voice of employee" – nơi nhân viên được trình bày đề xuất hoặc phản biện chính sách.
Ví dụ: Doanh nghiệp triển khai “Tuần lễ lắng nghe” hàng quý, nơi lãnh đạo cấp cao trực tiếp trả lời các thắc mắc từ nhân viên thông qua livestream nội bộ. Sự minh bạch và cam kết hành động giúp tăng điểm gắn kết nhân viên (engagement score) trong doanh nghiệp.
6. Ghi nhận, tưởng thưởng và nói lời cảm ơn đúng lúc
Không ai muốn làm việc chăm chỉ trong sự im lặng.
Ghi nhận kịp thời, đúng cách, và cá nhân hóa là chất xúc tác mạnh mẽ giúp tăng sự trung thành và tinh thần cống hiến.
- Ghi nhận bằng lời nói, email nội bộ, hay thông báo nhóm.
- Thưởng thành tích bằng phần quà nhỏ, thời gian nghỉ hoặc cơ hội học hỏi.
- Kết nối ghi nhận cá nhân với giá trị văn hóa của tổ chức.
Ví dụ: Dành 15 phút mỗi thứ Sáu để các thành viên cảm ơn, tôn vinh lẫn nhau vì một hành động tốt trong tuần. “Thank you Friday” giúp văn hóa nội bộ trở nên ấm áp, nhân văn và giàu kết nối.
Kết luận: Gắn kết không phải là chiến dịch, mà là cam kết dài hạn
Giữ người tài không phải bằng cách siết chặt hợp đồng hay tăng lương gấp đôi. Họ ở lại khi cảm thấy mình thuộc về, có cơ hội phát triển và có người đồng hành.
Hãy bắt đầu từ những cuộc trò chuyện nhỏ, những phản hồi chân thành, và những hành động cụ thể mỗi ngày. Bởi khi bạn biết giữ người trước khi họ muốn rời đi, bạn không chỉ giữ lại một nhân viên – bạn giữ được cả một phần tương lai doanh nghiệp.
